του Cesare Lombroso*
Δημοσιεύτηκε στη Revue des Revues, 15 Φλεβάρη 1894
Κατά βάσιν, δεν είμαι διόλου αντίθετος στην επιβολή της θανατικής ποινής, όταν αυτή η ποινή εγγυάται τη ζωή πολλών ανθρώπων. Εν τούτοις, πιστεύω ότι θα ήταν καλύτερα να μην εφαρμόζεται όταν έχουμε να κάνουμε με αναρχικούς. Αν είναι αναγκαίο να εξαφανίσουμε τους εκ γενετής εγκληματίες ή τους εγκληματίες τύπου Ραβασόλ, οι οποίοι κρύβονται πίσω από τη μάσκα του αναρχικού, θα έπρεπε αντιθέτως ν’αποφύγουμε τη θανατική ποινή σε βάρος των αναρχικών όπως ο Βαγιάν, στους οποίους η τάση προς το κακό ενδύεται μια αλτρουιστική μορφή και οι οποίοι, ακόμα και με τη βίαιη δίψα τους για το καινούριο, μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες στην ανθρωπότητα. (1)
Κατά τα άλλα, η προσπάθεια εξαφάνισης των αναρχικών δε θα μπορούσε να έχει κανένα πρακτικό αποτέλεσμα, αφού ο φανατισμός και η νευροπάθεια δεν υποχωρούν καθόλου μπροστά στην τιμωρία. Αντιθέτως, οι τιμωρίες φλογίζουν τη φαντασία τους και, όπως είδαμε και μετά τις βομβιστικές επιθέσεις στη Βαρκελώνη και το Παρίσι, οι υπερβολικά αυστηρές ποινές σε βάρος των αναρχικών ακολουθούνται πάντοτε από εγκλήματα ακόμα πιο βίαια και επικίνδυνα.
Ένα πιο δραστικό μέτρο, ιδίως στη Γαλλία, θα ήταν να τους γελοιοποιήσουμε. Οι μάρτυρες είναι σεβαστοί, οι τρελλοί ποτέ.
Σε ο,τι αφορά μια διεθνή συνεννόηση για την οποία έχει γίνει τόσος λόγος, είναι κάτι παραπάνω από άχρηστη, αφού οι αναρχικοί δεν έχουν ένα κέντρο που να μπορούμε να το εντοπίσουμε.
Για να καταδείξουμε την αχρηστία των σκληρών ποινών, θα αρκούσε να δούμε ότι ακόμα και ο θάνατος του Ραβασόλ, που ήταν ένας πραγματικά εκ γενετής εγκληματίας εντελώς ανάξιος του οίκτου των έντιμων ανθρώπων, δε λειτούργησε εκφοβιστικά, αλλά ακολουθήθηκε από μια πραγματική αποθέωση.
Μετά την εκτέλεσή του, ορισμένοι ανακάλυψαν μια υπέρτατη λογική – αναρχική – στα διάφορα εγκλήματά του. (…) Η λατρεία του Ραβασόλ είχε γεννηθεί.
Οι αναρχικοί μετρούσαν ήδη μάρτυρες: τους απαγχονισμένους του Σικάγο, τους αναρχικούς του Xeres που εκτελέστηκαν στη γκαρρόττα, τους γερμανούς Reinsdorf και Kuchler που εκτελέστηκαν με τσεκούρι. Όμως οι γάλλοι επαναστάτες, παρά το διεθνισμό τους, χρειάζονταν έναν εθνικό μάρτυρα που να πεθάνει στη γκιλλοτίνα.
Ήταν κάτι παραπάνω από μάρτυρας: ήταν ο Ραβασόλ-Ιησούς, όπως έγραψε ένας στιχοπλόκος του κόμματος, ο Paul Paillette.
Μια φωτογραφία που τον δείχνει όρθιο με φωτεινό βλέμμα, με τα σαμπό των κρατούμενων, ανάμεσα σε δυο χωροφύλακες, αναπαράχθηκε σε χιλιάδες αντίτυπα. Φυλλάδια τυπώθηκαν προς τιμήν του: Ο αναρχικός Ραβασόλ, ο Ραβασόλ και ο Καρνό στον Άδη, κλπ. Τέλος έχουμε ακόμα και τον ύμνο la Ravachole. (2)
Όπως δε μπορεί κανείς στη διάρκεια της ζωής του να εκφέρει μια οριστική κρίση σχετικά με έναν μεγάλο άνδρα, έτσι και μια γενιά δε μπορεί, στην εφήμερη ζωή της, να κρίνει με βεβαιότητα τον λανθασμένο χαρακτήρα μιας ιδέας, όποια κι αν είναι αυτή, και κατά συνέπεια δεν δικαιούται να επιβάλλει μια ποινή τόσο ριζική όσο είναι η θανατική στους οπαδούς αυτής της ιδέας: γι΄αυτό πρότεινα προσωρινές ποινές για όλους τους πολιτικούς εγκληματίες -εκτός από τους εκ γενετής εγκληματίες.
Δε θέλω να συζητήσω επι του παρόντος την προφύλαξη από το αναρχικό έγκλημα. Θέλω ωστόσο να τονίσω το εξής: Όπως βλέπουμε τη χολέρα να χτυπά κατά προτίμηση τις πιο φτωχές και βρώμικες συνοικίες, η αναρχία ενσκήπτει παντού στις χώρες που δεν κυβερνώνται καλά. Η παρουσία της λοιπόν θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως δείκτης του ότι τα πάντα δεν πάνε προς το καλύτερο στη χώρα που υποφέρει από αυτήν, όπως ακριβώς η χολέρα εκεί που εμφανίζεται μας δείχνει ότι πρέπει να γίνουν τελειοποιήσεις στο σύστημα υγιεινής.
Ενώπιον των αναρχικών εγκλημάτων, δε θα έπρεπε να ξεχνάμε αυτά τα οδυνηρά λόγια του Βαγιάν που, αν και προέρχονται από έναν υστερικό, αξίζει εν τούτοις να τα συγκρατήσουμε στη μνήμη μας:
“Εδώ και πάρα πολύ καιρό”, λέει “απαντάνε στη φωνή μας με φυλακίσεις, με αγχόνες και τουφεκισμούς. Να μην αυταπατάσθε, η έκρηξη της βόμβας μου δεν είναι μόνο η φωνή του εξεγερμένου Βαγιάν, αλλά η φωνή μιας ολόκληρης τάξης που διεκδικεί τα δικαιώματά της και που θα συνδέσει σύντομα λόγια και πράξεις.”
______________
- 1) Figaro, Ιανουάριος 1894
- 2) Μου αντιπαραβάλλουν ότι δε θα ήμουν τόσο φιλεύσπλαχνος με τους αναρχικούς, αν είχαν τινάξει το σπίτι μου στον αέρα. Είναι αλήθεια ότι το σπίτι μου δεν έχει ακόμα τιναχτεί στον αέρα, αλλά στην καρριέρα μου ως φρενολόγου, υπέφερα από τραύματα ορισμένες φορές σοβαρά που μου προκαλούσαν αυτοί οι τρελλοί και ποτέ δε σκέφθηκα, είτε να τους εξαφανίσω, είτε να τους σωφρονίσω μέσω αυστηρών ποινών.
* O διαβόητος “φυσιογνωμιστής” εγκληματολόγος, από τους θεμελιωτές της εγκληματολογίας, Τσεζάρε Λομπρόζο (1835-1909) ήταν διευθυντής του ψυχιατρικού νοσοκομείου του Pesaro και στη συνέχεια καθηγητής κλινικής ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο του Τορίνο. Πατέρας της θεωρίας του “εκ γενετής εγκληματία” ο οποίος αναγνωρίζεται …με βάση μετρήσιμα κληρονομικά μορφολογικά σημάδια (φαρδιά αυτιά, χοντρά χείλη, “μογγολοειδή μάτια” κοκ), αυτός ο σοσιαλιστικών αντιλήψεων βασανιστής είναι ο συγγραφέας βιβλίων όπως: “Ο εγκληματικός άνθρωπος, εκ γενετής εγκληματίας, τρελός, επιληπτικός” (1887), “Οι αναρχικοί” (1894) και “Η εγκληματική γυναίκα και η πόρνη” (1895).
Από το αναρχικό περιοδικό Cette Semaine, νο 88, Μάρτης 2006.
Μετάφραση: Veroe
