Ο πιο διάσημος λόγος του Γιόχαν Μόστ (1884)
«Ανάμεσα στα κτήνη-αρπακτικά, ο άνθρωπος σίγουρα είναι το χειρότερο.» Η φράση αυτή, η οποία χρησιμοποιείται συχνά σήμερα, είσαι σχετικά αληθείς. Ο άνθρωπος όχι ως έχει, αλλά όταν συνδέεται με τον πλούτο είναι ένα κτήνος που αρπάζει. Όσο πιο πλούσιος τόσο μεγαλύτερη η δίψα του για περισσότερα.
Μπορούμε να ονομάσουμε ένα τέτοιο κτήνος «το κτήνος της ιδιοκτησίας». Το κτήνος αυτό κυριαρχεί στη γη, σπέρνοντας τη μιζέρια στην ανθρωπότητα, και γίνεται όλο και πιο βάρβαρο και αδηφάγο όσο ο αποκαλούμενος ¨πολιτισμός¨ μας εξελίσσεται. Στο κείμενο που ακολουθεί θα διατυπώσουμε τα χαρακτηριστικά αυτού του κτήνους και θα προτείνουμε την καταστροφή του.
Κοίτα γύρω σου! Σε κάθε αυτοαποκαλούμενη ¨πολιτισμένη¨χώρα, από τους 100 πολίτες της, οι 95 είναι λίγο ή πολύ άποροι ενώ οι υπόλοιποι 5 δεν ξέρουν τι έχουν.
Δεν χρειάζεται να αναζητήσουμε όλους τους ύπουλους τρόπους με τους οποίους απέκτησαν τα υπάρχοντά τους οι τελευταίοι. Το γεγονός μόνο ότι κατέχουν τα ΠΑΝΤΑ, ενώ όλοι οι υπόλοιποι επιβιώνουν ή απλά τρέφονται ελάχιστα, είναι αναμφίβολη απόδειξη ότι αυτοί οι λίγοι έχουν πλουτίσει εις βάρος των πολλών.
Είτε ήταν ωμή βία, είτε δολοπλοκία, ή απάτη, αυτή η ορδή κατά καιρούς οικειοποιήθηκε εδάφη με τον πλούτο που τους αναλογεί. Χάρη στις νομοθεσίες αμετάτρεπτης κληροδότησης και κληρονομιάς, καθώς και με το ¨πέρασμά¨ από χέρι σε χέρι, κατάφεραν να αποδώσουν μια ¨σεβαστή¨ όψη στις ληστείες τους και κατά συνέπεια τις μυστικοποίησαν και αφαίρεσαν τον πραγματικό χαρακτηρισμό που τους πρέπει. Για το λόγο αυτό το ¨κτήνος της ιδιοκτησίας¨ δεν αναγνωρίζεται πλήρως, αλλά αντιθέτως λατρεύεται με θαυμασμό.
Και όμως όλοι αυτοί που δεν ανήκουν στην τάξη αυτή είναι θύματα της. Κάθε απόγονος ενός φτωχού ανθρώπου βρίσκει κάθε γωνιά της Γης κατειλημμένη την ώρα που εισέρχεται σε τούτο τον κόσμο. Δεν υπάρχει τίποτα που να μην έχει ¨κάτοχο¨. Χωρίς δουλειά δεν παράγεται τίποτα και προκειμένου να δουλέψεις δεν απαιτείται μόνο η θέληση και η ικανότητα, αλλά και ο χώρος, τα εργαλεία, οι πρώτες ύλες και τα μέσα αυτοσυντήρησης. Συνεπώς ο φτωχός, λόγω της βιαιότητας των αναγκών, πρέπει να απευθυνθεί σ’ αυτούς που κατέχουν όλα αυτά σε πολύ μεγάλο βαθμό. Και ιδού! Ο πλούσιος του επιτρέπει να παρατείνει την ύπαρξη του. Με αντάλλαγμα όμως την δύναμη και τις ικανότητες του. Αυτές οι ιδιότητες του φτωχού τώρα πια θα χρησιμοποιούνται από τους φαινομενικά ¨σωτήρες¨ του. Κάτω απ΄ το ζυγό της δουλειάς τον πιέζουν ως τα όρια των σωματικών και πνευματικών του ικανοτήτων για να παράξει αγαθά τα οποία ποτέ δεν θα έχει το δικαίωμα να αποκτήσει. Ακόμα και αν επιθυμήσει να απελευθερωθεί, πριν οι όροι να είναι ολοκληρωτικά εις βάρος του, η πείνα δεν θα αργήσει να τον πείσει πως ο φτωχός άνθρωπος δεν έχει χρόνο για κάτι τέτοιο. Αυτό γιατί υπάρχουν εκατομμύρια άλλοι στη θέση του και όσο αυτός θα ρισκάρει στην προσπάθεια του να απελευθερωθεί, εκατοντάδες άλλοι θα διεκδικήσουν τη θέση του. Έτσι η ευκαρία του χάθηκε και ο φτωχός είναι πάλι στο έλεος των καιρών.
Είναι ο φόβος της πείνας αυτός που ωθεί τον φτωχό άνθρωπο στη υποταγή. Προκειμένου να ζήσει ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΟΥΛΗΣΕΙ –«ΟΙΚΕΙΟΘΕΛΩΣ»- ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ του κάθε ώρα και μέρα στο «κτήνος της ιδιοκτησίας».
Οι περασμένοι καιροί, όταν οι ¨άρχουσες¨τάξεις επιδίδονταν σε εκστρατείες υποδούλωσης, καταναγκάζοντας τα αλυσοδεμένα θύματα τους σε εξοντωτική εργασία, της οποίας απομυζούσαν όλους τους καρπούς˙ οι καιροί που οι χριστιανογερμανοί ληστές έκλεβαν ολόκληρες χώρες, στερώντας στους κατοίκους τους τη γη τους και αναγκάζοντάς τους να υπηρετούν τη φεουδαρχία, ήταν όντως αρκετά απαίσιοι, τόσο όσο και οι καιροί που διανύουμε σήμερα χάρη στο σύστημα «του νόμου και της τάξης», ένα σύστημα που έχει αφαιρέσει τα μέσα επιβίωσης από τα 9/10 της ανθρωπότητας, που τους έχει καταντήσει να εξαρτώνται από μία θλιβερή μειοψηφία και τους έχει καταδικάσει στην αυτοθυσία. Ταυτόχρονα όμως έχει μεταμφιέσει αυτή τη σχέση με κάθε είδους τεχνάσματα έτσι ώστε οι σκλάβοι του σήμερα (οι μισθωτοί σκλάβοι) αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν πλήρως την δουλική και εκτός νόμου παρηκμασμένη θέση τους. Αντιθέτως, επαναπαύονται στη σκέψη πως η θέση τους αυτή οφείλεται απλά σε παιχνίδια της μοίρας.
Η διαιώνιση αυτής της τάξης πραγμάτων είναι ο μόνος στόχος των «επιφανών» τάξεων. Αν και όχι πάντα ενοποιημένες -η μία προσπαθεί να ευνοηθεί εις βάρος της άλλης μέσω τεχνασμάτων στο εμπόριο, πονηριά στις εκτιμήσεις της και ποικίλες μεθοδεύσεις ανταγωνισμού- η στάση τους απέναντι στο προλεταριάτο θα είναι πάντα αυτή μιας συμπαγούς εχθρικής φάλαγγας. Για το λόγο αυτό, τα πολιτικά τους ιδανικά –παρά τις φιλελεύθερες διακυρήξεις- είναι αυτά μιας ισχυρής, συγκεντρωτικής και βάρβαρα αστυνομοκρατούμενης κυβέρνησης.
Αν ο φτωχός, ο οποίος προσωρινά αδυνατεί να πουληθεί σε κάποιο εκμεταλλευτή της εργασίας ή έχει ήδη καταδικαστεί σε παντελή έλλειψη οποιασδήποτε βοήθειας από το ¨κτήνος της ιδιοκτησίας¨, οδηγηθεί στη ζητιανιά τότε ο χορτάτος αστός τον χαρακτηρίζει ως ¨περιθωριακό¨ και καλεί την αστυνομία˙ απαιτώντας περιορισμό και φυλάκιση αυτού του φτωχοδιαβόλου, ο οποίος αρνείται να λιμοκτονήσει ανάμεσα σε βουνά από φαγητό.
Στην περίπτωση ακόμη που ο άνεργος εφαρμόσει την περίφημη αυτοβοήθεια, εννοώντας να κάνει σε ελάχιστο βαθμό αυτό στο οποίο επιδίδονται ασυστόλως καθημερινά οι πλούσιοι σε μεγάλη κλίμακα, δηλαδή να κλέψει για να ζήσει, τότε οι μεγαλοαστοί θα θάψουν την κεφαλή του κάτω από σωρούς από καυτά κάρβουνα ¨ηθικής αγανάκτησης¨και με αυστηρή όψη θα τον παραδώσουν χωρίς δισταγμό στη δικαιοδοσία του κράτους, έτσι ώστε στις φυλακές να γδαρθεί πιο αποτελεσματικά, δηλαδή πιο φθηνά.
Όταν οι εργάτες ενώνονται για να εξασφαλίσουν καλύτερους μισθούς, λιγότερες ώρες εργασίας ή άλλα παρόμοια πλεονεκτήματα, τότε «χρηματοσακουλάδες» τους κατηγορούν για «συνωμοσία», η οποία πρέπει να αποτραπεί.
Όταν οι εργάτες οργανώνονται πολιτικά, αυτό κατονομάζεται ως αντίσταση κατά της ¨ιερής¨ τάξης πραγμάτων, η οποία πρέπει να εξουδετερωθεί με νόμους εξαίρεσης ή διακρίσεων.
Ακόμα κι αν εν τέλει σχεδίαζαν μια επανάσταση, μια ατελείωτη κραυγή από τις ¨χρυσές τίγρεις¨ θα αντηχούσε ως τα πέρατα του κόσμου˙ μετά μανίας θα επιζητούσαν σφαγές και η δίψα τους για αίμα θα ήταν ακόρεστη.
Για τον πλούσιο η ζωή ενός φτωχού ανθρώπου είναι μηδενικής αξίας. Όπως ο εφοπλιστής που θέτει τη ζωή ολόκληρων πληρωμάτων σε κίνδυνο όταν πρόκειται να αποκομίσει με δόλο υψηλές αποζημιώσεις από κατεστραμμένα σκάφη. Ο ελλιπής εξαερισμός, οι εκσκαφές σε μεγάλα βάθη και τα ελαττωματικά στηρίγματα προκαλούν τον θάνατο σε χιλιάδες ανθρακωρύχους ετησίως. Αυτό το σύστημα όμως κάνει περικοπές από την ασφάλεια των εργατών, αυξάνοντας τα κέρδη και στερώντας κάθε ευκαιρία για διαμαρτυρία από τους ανθρακωρύχους. Παρομοίως, ο ¨πασάς¨ του εργοστασίου δεν δίνει δεκάρα για τους εργαζομένους του, ανεξαρτήτως του πόσοι από αυτούς κομματιάζονται από τα μηχανήματα, δηλητηριάζονται από τα χημικά ή ασφυκτιούν λίγο λίγο από τη σκόνη και τη βρώμια. Το κέρδος αποτελεί το μοναδικό στόχο.
Οι γυναίκες είναι φθηνότερες από τους άντρες: για το λόγο αυτό οι καπιταλιστικοί βρικόλακες με ακόρεστη αρπακτικότητα αναζητούν το αίμα τους. Επιπλέον, η γυναικεία εργασία είναι και εξεύρεση φτηνών ερωμένων.
Η παιδική σάρκα είναι η φθηνότερη: προς τι η έκπληξη λοιπόν όταν οι κανίβαλοι της σύγχρονης κοινωνίας γευματίζουν ακατάπαυστα με νεανική σάρκα; Γιατί αυτοί να νοιαστούν για τα δύσμοιρα αυτά παιδιά, που ως εκ τούτου θα είναι ψυχικά και σωματικά σακατεμένα για όλη την υπόλοιπη ζωή τους; Που χιλιάδες από αυτά τα ταλαιπωρημένα και εξουθενωμένα (από τρυφερή μόλις ηλικία) βουλιάζουν στους τάφους τους; Ανεβαίνουν οι μετοχές; Αυτό αρκεί.
Ενώ η αστική τάξη, μέσω του κεφαλαίου της, μονοπωλεί πλήρως κάθε νέα εφεύρεση, κάθε νέο μηχάνημα, αντί να μειώνει τις ώρες εργασίας και να στοχεύει στην ευημερία και ευτυχία ΟΛΩΝ, ωθεί κάποιους στη απόλυση και στην ανεργία, σε άλλους επιφέρει μείωση μισθών και φέρνει εν τέλη σε μια εντόνως εξαθλιωτική κατάσταση όλο το προλεταριάτο.
Όταν η αύξηση στη παραγωγή συνοδεύεται από μια διόγκωση στην εξαθλίωση των μαζών, η κατανάλωση πρέπει ταυτόχρονα να μειωθεί και η στασιμότητα και η κρίση πρέπει να επακολουθήσουν. Η υπεραφθονία πραγματικού πλούτου στα χέρια λίγων πρέπει να επιφέρει πείνα, τύφο και άλλες επιδημίες στους πολλούς. Η αδικία (ναι, η ηλιθιότητα) αυτής της κατάστασης είναι προφανής. Οι πλούσιοι όπως είναι φυσικό δεν δίνουν δεκάρα τσακιστή και έτσι σκοπεύουν να συνεχίσουν να κάνουν, εκτός αν αποφασίσουμε να περάσουμε μια θηλιά γύρω απ’ το λαιμό τους.
Ο εργάτης βέβαια δεν αποτελεί αντικείμενο εκμετάλλευσης μόνο ως παραγωγός, αλλά και ως καταναλωτής. Αναρίθμητα παράσιτα επιζητούν να λεηλατήσουν το εισόδημά του.
Αφού τα προϊόντα έχουν περάσει από ποικίλα στάδια ανταλλαγής και αποθήκευσης, οι τιμές τους έχουν προσαυξηθεί από τα κέρδη χρηματιστών και μεσιτών, καθώς και από φορολογίες και δασμούς, καταλήγουν στα ράφια, από όπου θα αγοραστούν ως επί το πλείστων από προλετάριους. Οι χονδρέμποροι ¨κερδίζουν¨ (παίρνουν με δόλο πιο σωστά) 10 με 20 τις εκατό κέρδος από τις συναλλαγές τους˙ ο έμπορος λιανικής είναι δυσαρεστημένος με κέρδος λιγότερο από 100 τις εκατό. Χρησιμοποιεί κάθε είδους τέχνασμα για να διασφαλίσει αυτό το αποτέλεσμα, κυρίως αυτό της ξεδιάντροπης νοθείας του φαγητού. Τέτοιου είδους απατεώνες είναι οι αναρίθμητοι νοθευτές μπίρας και άλλων ποτών που καθιστούν τους δρόμους των μεγαλουπόλεων και βιομηχανικών κέντρων επικίνδυνους με την αισχρή διακίνηση τους.
Κατόπιν υπάρχουν οι ιδιοκτήτες κατοικιών, οι οποίοι αναζητούν ασταμάτητα νέα μέσα για να δυσκολέψουν την ύπαρξη των φτωχών. Η κατάσταση των δωματίων γίνεται σταθερά χειρότερη, τα ενοίκια ακριβαίνουν, και τα συμβόλαια γίνονται όλο και πιο εκνευριστικά. Οι εργάτες είναι στοιβαγμένοι σε μεγάλους αριθμούς σε σκοτεινά σπίτια, σοφίτες και κελάρια, γεμάτα ζωύφια, και μούχλα. Τα κελιά φυλακών είναι συχνά πολύ υγιέστερα από αυτές τις τρώγλες που είναι γεμάτες παράσιτα.
Όταν ο εργάτης είναι εκτός δουλειάς, είναι πάλι στο έλεος των ορδών αυτών που κερδοσκοπούν από την πείνα του, οι οποίοι είναι έτοιμοι να του επιτεθούν ξαφνικά ώστε να ολοκληρώσουν την καταστροφή του. Ενεχυροδανειστές και άλλοι από το ίδιο σινάφι παραχωρούν μικρά ποσά με μεγάλα επιτόκια, με στόχο μέχρι και τα τελευταία υπάρχοντα των φτωχών. Οι συμφωνίες τους συνήθως κανονίζονται έτσι ώστε να τηρούνται μετά βίας˙ τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται ως ενέχυρο κατάσχονται και ο φουκαράς παίρνει την κάτω βόλτα. Οι μαχαιροβγάλτες από την άλλη συσσωρεύουν πλούτο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο επαίτης φαίνεται καλοπληρωτής σε ορισμένους καρχαρίες. Κάθε κέρμα που έχει συλλέξει ξυπνά με διόλου αξιοζήλευτο τρόπο την έντονη απληστία του φύλακα των βρόμικων και χυδαίων λημεριών. Ακόμη και οι κλέφτες υπόκεινται σε αυτή την καπιταλιστική λαφυραγωγία. Είναι οι σκλάβοι των πανούργων κλεπταποδόχων. Και ναι, ακόμη και εκείνες οι δύστυχες γυναίκες, που το παρόν καταραμένο σύστημα έχει οδηγήσει στην πορνεία, λεηλατούνται αδιάντροπα από τους φύλακες των πορνείων και των κακόφημων σπιτιών.
Αυτή είναι η μοίρα των φτωχών από την κούνια ως τον τάφο. Είτε παράγει ή καταναλώνει, είτε υπάρχει ή απλά φυτοζωεί, είναι πάντα περικυκλωμένος από αρπακτικά βαμπίρ που διψούν έως και για την τελευταία σταγόνα αίματός του. Από την άλλη πλευρά, ο πλούσιος δεν σταματά τις ενέργειες εκμετάλλευσης, αν και μπορεί να είναι εντελώς ανίκανος να προσδιορίσει έναν λόγο για την πλεονεξία του. Μήπως ένας λόγος είναι ότι αυτός που έχει $1.000.000 θα μπορούσε να έχει $10.000.000, ή αυτός που έχει $100.000.000 θα μπορούσε να έχει $1.000.000.000;
Η απληστία για πλούτο συνδέεται πολύ με την απληστία για εξουσία. Ο πλούτος δεν είναι μόνο παραγωγός περισσότερου πλούτου, είναι επίσης μια πολιτική δύναμη. Στα πλαίσια του παρόντος καπιταλιστικού συστήματος η αισχροκέρδεια είναι μια πανταχού παρούσα διαστροφή. Είναι κατά κανόνα απλά θέμα τιμής ποιος θα αγοράσει ποιον˙ ποιος θα είναι στην υπηρεσία ποιου είτε με το λόγο είτε τη σιωπή˙ από την πένα ή από τον Τύπο˙ με πράξεις βίας ή με οποιαδήποτε άλλα μέσα, θα ορκιστεί αφοσίωση στο «κτήνος της ιδιοκτησίας,» και στις χρυσές προσταγές του, δοξάζοντάς το σαν την απόλυτη, πανίσχυρη θεότητα.
Στην Ευρώπη και την Αμερική υπάρχουν αρκετοί ιερείς και υπουργοί, που υπάρχουν μόνο και μόνο για να δηλητηριάζουν την κοινή λογική των μαζών. Αμέτρητοι ιεραπόστολοι περιπλανιούνται από σπίτι σε σπίτι μοιράζοντας ανούσια ηθικοθρησκευτικά φυλλάδια ή προκαλώντας κάθε είδους «πνευματική» αναστάτωση. Στα σχολεία γίνονται επίμονες προσπάθειες προκειμένου να ακυρώσουν αυτά τα λίγα καλά που η κατάρτιση στην ανάγνωση, στη γραφή και στην ικανότητα εκτέλεσης υπολογισμών μπορούν να επιφέρουν. Η βλακώδης κακοποίηση «της ιστορίας» διεγείρει εκείνη την χυδαία προκατάληψη που διαιρεί τους ανθρώπους, τους αποτρέπει από την αναγνώριση της πραγματικότητας, ότι δηλαδή οι καταπιεστές τους έχουν συνασπιστεί εναντίον τους και πως όλη η πολιτική, στο παρελθόν αλλά και στο παρόν, έχει ως μοναδικό στόχο την εδραίωση της κυριαρχίας αυτών που την κατέχουν, και με τον τρόπο αυτόν ακολουθεί η εκμετάλλευση των φτωχών από τους πλουσίους.
Το παζάρεμα «στην πίστη και άλλα παραισθησιογόνα» παρακολουθείται από τα λαγωνικά του καθημερινού Τύπου, πολυάριθμοι διαστρεβλωτές της ιστορίας, από τις κορυφές υπερισχυόντων πολιτικών κλικών, συνδυασμών και οργανώσεων, από φαφλατάδες του κοινοβουλίου με σαγηνευτικά χαμόγελα, υποχρεώσεις στα χείλη και προδοσία στις καρδιές τους, και τις εκατοντάδες άλλων πολιτικών, όλων των βαθμών αχρειότητας.
Ολόκληρες ομάδες από ειδικούς στην αερολογία προσλαμβάνονται για να εμπαίζουν τον κόσμο όταν αυτός θέτει ερωτήσεις για κοινά θέματα. Οι καθηγητές της πολιτικής οικονομίας για παράδειγμα, παίζουν το ρόλο των λακέδων της αστικής τάξης, εξυμνώντας το χρυσό βόδι ως τον αληθινό ήλιο της ζωής, και χρησιμοποιούν το ψέμα και την απατεωνιά έτσι «επιστημονικά» ώστε κάνουν το μένος και την βαναυσότητα που εξαπολύουν κατά του εργαζόμενου να εμφανίζεται ως ευεργεσία στην ανθρωπότητα. Μερικοί από εκείνους τους τσαρλατάνους συστήνουν την κοινωνική μεταρρύθμιση, ή με άλλα λόγια, διαδικασίες βασισμένες στο αξίωμα της πλύσης χωρίς βρέξιμο, για να μην αναφέρω τις περίφημες συνταγές τους για την εξοικονόμηση και την εκπαίδευση.
Ενώ λοιπόν αποβλακώνονται με κάθε τρόπο οι μάζες, οι καπιταλιστικοί ιππότες της λεηλασίας συνεχίζουν να τελειοποιούν το μηχανισμό εξουσίας τους. Νέα γραφεία δημιουργούνται. Οι υψηλές θέσεις σε αυτά συμπληρώνονται στην Ευρώπη από τους απογόνους πρώην ληστών (τώρα «ευγενών»)˙ στην Αμερική από τους πιο πανούργους κυνηγούς γραφείων και τους πιο πανούργους κλέφτες, οι οποίοι συνεργάζονται με σκοπό να φιμώσουν αυταρχικά το προλεταριάτο, καθώς και να συνεχίσουν την ευχάριστη δραστηριότητα της μεγάλης κλίμακας παραχάραξης. Κατευθύνουν ολόκληρους στρατούς από στρατιώτες, χωροφύλακες, αστυνομικούς, κατασκόπους, δικαστές, φύλακες σε φυλακές, εισπράκτορες φόρων, εκτελεστικά όργανα, κ.λπ., κ.λπ. Η κατώτερη τάξη της γραφειοκρατίας στρατολογείται σχεδόν πλήρως από τις γραμμές των μη-έχοντων, και μόνο κατ’ εξαίρεση [σπάνια] πληρώνονται καλύτερα. Για όλα αυτά δείχνουν μεγάλο ζήλο ως κατάσκοποι, αυτήκοοι ρουφιάνοι και λαγωνικά, ως μακρύ χέρι και κορόιδα του Κράτους, το οποίο ως θεσμός δεν είναι προφανώς τίποτε περισσότερο από τη πολιτική οργάνωση μιας ορδής απατεώνων λεηλατών, οι οποίοι χωρίς τους μηχανισμούς τυραννίας δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν για μια ημέρα ενώπιον της δίκαιης οργής και της καταδίκης από τους καταπιεσμένους.
Στις περισσότερες από τις παλαιές χώρες το σύστημα αυτό έχει φθάσει φυσικά στο αποκορύφωμα ως προς την εξωτερική του όψη. Ολόκληρος ο πειθαρχικός μηχανισμός του κράτους συγκεντρώνεται σε μια μοναρχική εξουσία. Οι εκπρόσωποί του «με την χάρη του Θεού» είναι η ίδια η πεμπτουσία της αχρειότητας. Σ’ αυτούς, όλη η κακία και το έγκλημα που είναι κοινά για τις άρχουσες τάξεις, αναπτύσσονται σε έναν τερατώδη βαθμό. Η πιο ευχάριστη ενασχόληση τους είναι μαζική δολοφονία (πόλεμος)˙ όταν ληστεύουν, κάτι που κάνουν συχνά, ληστεύουν πάντα ολόκληρες χώρες με λάφυρα εκατοντάδες, ακόμα και χιλιάδες εκατομμύρια. Ένας εμπρησμός μεγάλης κλίμακας θα χρησίμευε για να ρίξει φως στις θηριωδίες τους. Εμμένουν στην ιδέα, ότι η ανθρωπότητα υπάρχει για να υπομένει τους εξευτελισμούς τους. Στα καλύτερά τους, αφιερώνουν τον απαραίτητο χρόνο για να επιλέξουν τις ελκυστικότερες γυναίκες και κορίτσια ανάμεσα από «τα αντικείμενα τους» ώστε να ικανοποιήσουν τις κτηνώδεις επιθυμίες τους. Τα υπόλοιπα «αντικείμενα» έχουν το δικαίωμα να πεθάνουν «υπάκουα» σαν τα σκυλιά.
Με άμεσο εκβιασμό αυτοί οι εστεμμένοι δολοφόνοι της Ευρώπης τσεπώνουν $50.000.000 ετησίως. Ο στρατός, οι απόγονοι των κατοικίδιων τους δηλαδή, κοστίζει ετησίως $1.000.000, μη λαμβάνοντας υπόψη την απώλεια ανθρώπινης ζωής και εργατικού δυναμικού. Ανάλογο ποσό καταβάλλεται ως τόκος σε $20.000.000.000 κρατικών χρεών, τα οποία οι αχρείοι έχουν προκαλέσει σε συγκριτικά σύντομο χρονικό διάστημα. Έπειτα, ο μοναρχισμός στην Ευρώπη κόστισε ετησίως $2.050.000 000 δηλαδή, περισσότερο από όσα κερδίζουν ως αμοιβές ετησίως 10.000.000 εργαζόμενοι, οι οποίοι στηρίζουν άλλους 50.000.000 ανθρώπους.
Στην Αμερική τη θέση των μοναρχών γεμίζουν τα μονοπώλια. Εάν το μονοπώλιο στις υποτιθέμενα «ελεύθερες» Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής συνεχίσει να αναπτύσσεται με τους ίδιους ρυθμούς που έχει στο τελευταίο τέταρτο του αιώνα, τα μόνα που θα γλιτώσουν από αυτό θα είναι ο αέρας και το φως του ήλιου. Πεντακόσια εκατομμύρια στρέμματα γης στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου έξι φορές η έκταση της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, έχουν διαιρεθεί σε διάστημα μίας γενιάς από μεγάλες σιδηροδρομικές εταιρίες και τους μεγαλογεωκτήμονες ευρωπαικής, αριστοκρατικής προέλευσης. Μέσα σε μερικές δεκαετίες η Vanderbilt μόνο συσσώρευσε $200.000.000. Αρκετοί από τους ανταγωνιστές της στην ληστεία επιδιώκουν να την ξεπεράσουν. Το Σαν Φρανσίσκο εγκαταστάθηκε μετά δυσκολίας τριάντα χρόνια πριν˙ σήμερα σ’αυτό το λιμάνι είναι εγκατεστημένοι ογδόντα πέντε εκατομμυριούχοι! Όλος ο πλούτος αυτής της μεγάλης δημοκρατίας, αν και καθιερωμένη σε διάστημα ενός αιώνα, τα ορυχεία της, οι ανθρακοφόρες περιοχές της, οι πετρελαιοπηγές της, κ.λπ., κ.λπ. έχουν «παρθεί» από το λαό και είναι στα χέρια μιας χούφτας τυχοδιωκτών και ραδιούργων.
Η «λαική κυριαρχία» γκρεμίζεται στη σκόνη μπροστά στην επιρροή αυτών των βασιλιάδων του χρήματος, τους μεγιστάνες των σιδηροδρόμων, τους βαρώνους του άνθρακα και τους βιομήχανους. Αυτοί οι κύριοι κρατούν ολόκληρες τις Ηνωμένες Πολιτείες στις τσέπες τους και αυτό που εκθειάζεται ως ανεμπόδιστη και ελεύθερη νομοθεσία είναι μια φάρσα, μια αυταπάτη και μια παγίδα.
Εάν αυτή είναι κατάσταση του φρέσκου ξύλου, τι μπορούμε να περιμένουμε από το σάπιο ξύλο; Εάν αυτή η νέα αμερικανική δημοκρατία, με το σχεδόν απεριόριστο έδαφός της και τους σχεδόν ανεξάντλητους φυσικούς πόρους της έχει αλλοιωθεί και καταστραφεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα από το καπιταλιστικό σύστημα, γιατί να εκπλήσσεται κανείς με τα αποτελέσματα των συνεχών μακροχρόνιων καταχρήσεων παρόμοιας φύσης στη δουλική, σάπια Ευρώπη; Πράγματι φαίνεται σαν αυτή η νέα αμερικανική δημοκρατία να είχε για το παρόν μια ιστορική αποστολή, αυτή της αδιαμφισβήτης επίδειξης στους ανθρώπους σε αυτήν την πλευρά του Ατλαντικού για εκείνους στην άλλη πλευρά, με την παρουσίαση ξεκάθαρων, απτών γεγονότων, για το πόσο πραγματικά αποτρόπαιο τέρας είναι το «κτήνος της ιδιοκτησίας», και πως ούτε η κατάσταση του εδάφους, η απεραντοσύνη των κτημάτων, ούτε οι πολιτικές μορφές της κοινωνίας δεν μπορούν να αλλάξουν την κακοήθεια αυτού του κτήνους˙ αλλά αντιθέτως, αποδεικνύεται, ότι όσο λιγότερη ανάγκη υπάρχει για πλεονεξία και αρπακτικότητα, τόσο πιό επικίνδυνο και φόρτος γίνεται επάνω στην κοινωνία. Δεν είναι αδηφάγο για να ικανοποιήσει τα θέλω του˙ το κάνει μόνο για την ευχαρίστηση που αντλεί!
Αυτοί λοιπόν που δουλεύουν σαν δούλοι για να ζήσουν ας καταλάβουν πως αυτό το τέρας δεν μπορεί να εξημερωθεί, ούτε να γίνει αβλαβές ή χρήσιμο στον άνθρωπο. Πρέπει να μάθουν, να κατανοήσουν ότι υπάρχει μόνο ένας ασφαλής τρόπος˙ αυτός του άκαμπτου, άσπλαχνου, ολοκληρωτικού πολέμου για την εξολόθρευσή του! Οι ευγενείς προτάσεις δεν θα φέρουν καρπούς. Περιφρόνηση και χλευασμός θα είναι το μόνο αποτέλεσμα, εάν από τα αιτήματα, τις εκλογές, και άλλες παρόμοιες ανόητες προσπάθειες το προλεταριάτο ελπίζει να αποκτήσει το σεβασμό των ορκισμένων εχθρών του. Μερικοί λένε, πως η γενική εκπαίδευση θα επιφέρει μια αλλαγή, αυτή όμως η συμβουλή είναι κατά κανόνα μια μάταιη φράση. Η εκπαίδευση των ανθρώπων θα είναι δυνατή, μόνο όταν τα εμπόδια για αυτήν θα έχουν αφαιρεθεί. Και αυτό δεν θα πραγματοποιηθεί έως ότου έχει καταστραφεί ολόκληρο το παρόν σύστημα.
Θα ήταν λάθος όμως να πιστέψουμε ότι τίποτα δεν θα μπορούσε ή δε θα έπρεπε να γίνει με την εκπαίδευση. Κάθε άλλο. Ο καθένας που έχει αναγνωρίσει τη χυδαιότητα των σημερινών συνθηκών, είναι καθήκον του να υψώσει τη φωνή του προκειμένου αυτές να εκτεθούν, και με τον τρόπο αυτό να ανοιχτούν τα μάτια των ανθρώπων. Μόνο αποφύγετε να φθάσετε σε αυτό το αποτέλεσμα μέσω υπερεπιστημονικών συλλογισμών. Ας αφήσουμε αυτό το έργο σε επιστήμονες με καλές προθέσεις, οι οποίοι σχίζουν κατά αυτόν τον τρόπο το προσωπείο της ανθρωπιάς της «τάξης των καλύτερων» και αποκαλύπτουν την χυδαία όψη του κτήνους της ιδιοκτησίας. Η γλώσσα από και προς το προλεταριάτο πρέπει να είναι ξεκάθαρη και με πυγμή.
Οποιοσδήποτε χρησιμοποιεί τέτοια γλώσσα θα κατηγορηθεί για υποκίνηση ταραχών από το κυβερνητικό σκυλολόι˙ θα μισηθεί και θα διωχτεί. Αυτό δείχνει ότι ο μόνος πιθανός και πρακτικός τρόπος αφύπνισης πρέπει να είναι η διέγερση των μαζών. Γι’ αυτό λοιπόν υποκινήστε!
Ας δείξουμε λοιπόν στους ανθρώπους πώς το εργατικό δυναμικό εξαπατάται από τους κεφαλαιοκράτες χωρών και πόλεων, πώς ξεγελιέται από τον ιδιοκτήτη του σπιτιού του, από τον μαγαζάτορα αλλά και άλλους ιδιώτες και του αποσπούν τον πενιχρό του μισθό˙ πως οι ιερείς από τον άμβωνά τους, ο Τύπος και τα κόμματα επιδιώκουν να καταστρέψουν το νου του, πώς μια βάναυση αστυνομία είναι πάντα έτοιμη να τον κακομεταχειριστεί και να τον τυραννήσει και πως ο στρατός είναι έτοιμος να χύσει το αίμα του. Η υπομονή πρέπει επιτέλους να εγκαταλειφθεί! Ο λαός θα επαναστατήσει και θα συντρίψει τους εχθρούς του! Η επανάσταση του προλεταριάτου- ο πόλεμος των φτωχών ενάντια στους πλουσίους, είναι ο μόνος τρόπος για να απελευθερωθούμε από την καταπίεση!
Αλλά, όπως μερικοί παρεμβαίνουν, οι επαναστάσεις δεν μπορούν να γίνουν! Ίσως όχι, αλλά μπορεί να προετοιμαστεί ο δρόμος για αυτές στρέφοντας την προσοχή των ανθρώπων στο γεγονός ότι τέτοια γεγονότα κυοφορούνται, και καλώντας τους να επαγρυπνούν για όλες τις επίγουσες καταστάσεις.
Η καπιταλιστική ανάπτυξη, για την οποία πολλοί θεωρητικοί ισχυρίζονται ότι πρέπει να προχωρήσει στη συνολική εξάλειψη της μεσαίας τάξης (τη μικροαστική τάξη), πριν οι όροι για μια κοινωνική επανάσταση γίνουν προσιτοί, έχει φθάσει σε ένα τέτοιο σημείο τελειότητας που η περεταίρω πρόοδός της είναι σχεδόν αδύνατη. Η παγκόσμια παραγωγή (στις ανεπτυγμένες χώρες) μπορεί μόνο να συνεχίσει, βιομηχανικά καθώς επίσης και σε αγροτικό επίπεδο, σε μια μεγάλη κλίμακα, όταν οργανώνεται η κοινωνία σε Κομμουνιστική βάση, και όταν συμβαδίζει η μείωση των ωρών εργασίας με την ανάπτυξη των τεχνικών μέσων, και η αυξημένη κατανάλωση με την παραγωγή.
Αυτό κατανοείται εύκολα. Όταν στη χονδρική παραγωγή, μπορεί να παραχθούν 100 φορές περισσότερα από την ανάγκη των παραγωγών για αγαθά ισοδύναμης αξίας, υπάρχει κάποιο σφάλμα. Μέχρι πρόσφατα, αυτή η αξία πλεονάσματος ήταν ελάχιστα διακριτή, επειδή η μεγαλύτερη μερίδα αυτού του αποκαλούμενου κέρδους με τη σειρά του κεφαλαιοποιούνταν, δηλαδή χρησιμοποιούνταν σε νέες καπιταλιστικές επιχειρήσεις, και επειδή οι βιομηχανικά πιο προηγμένες χώρες (το «κτήνος της ιδιοκτησίας» σε εκείνες τις χώρες) εξήγαγαν τεράστιες ποσότητες εμπορευμάτων. Τώρα, εντούτοις, το πράγμα αρχίζει να εξασθενεί κατά πολύ. Η βιομηχανοποίηση έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο ανά τον κόσμο, ισορροπώντας τις εξαγωγές και τις εισαγωγές όλο και περισσότερο, και γι’ αυτό το λόγο οι νέες επενδύσεις του κεφαλαίου γίνονται λιγότερο κερδοφόρες, και πρέπει, κάτω από τέτοιες περιστάσεις, να αποδειχθούν σύντομα μη ανταποδοτικές. Παγκόσμιες κρίσεις πρέπει να ακολουθήσουν και τότε θα εκθέσουν αυτές τις καταφανείς ανομοιογένειες.
Όλα επομένως είναι ώριμα για τον Κομμουνισμό˙ είναι απαραίτητο όμως να απομακρυνθούν οι ενδιαφερόμενοι μανιώδεις εχθροί του, οι κεφαλαιοκράτες και οι συνεργοί τους. Κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσεων οι άνθρωποι θα προετοιμαστούν επαρκώς για τον αγώνα. Έπειτα όλα θα εξαρτηθούν από την παρουσία ενός καλά εκπαιδευμένου για όλα τα ζητήματα επαναστατικού πυρήνα, ο οποίος είναι ικανός και σε θέση να συσπειρώσει γύρω του τις μάζες του λαού, που οδηγούνται στην εξέγερση από τη δυστυχία και την ανάγκη για εργασία, και που μπορεί έπειτα να εφαρμόσει τις δυνάμεις που διαμορφώθηκαν για την καταστροφή όλων των υπαρχόντων εχθρικών θεσμών.
Επομένως οργανώστε και διευρύνετε παντού το σοσιαλιστικό επαναστατικό κίνημα προτού να είσαι πάρα πολύ αργά! Η νίκη του λαού ενάντια στους τύραννους και τα βαμπίρ του θα είναι έπειτα σίγουρη. Αντί να μιλάμε για την ανάπτυξη ενός ¨προγράμματος¨ είναι κατά πολύ μεγαλύτερης σπουδαιότητας, υπό τους παρόντες όρους, να σκιαγραφηθεί το τι το προλεταριάτο πρέπει πιθανώς να κάνει αμέσως μετά από τη νικηφόρα μάχη για να διατηρήσει την υπεροχή. Πιθανότατα πρέπει να γίνουν τα εξής: Σε κάθε τοπική κοινότητα όπου ο λαός έχει κερδίσει μια νίκη, θα σχηματισθούν επαναστατικές επιτροπές. Αυτές εκτελούν τις αποφάσεις του επαναστατικού στρατού, στον οποίο συμμετέχουν οι ένοπλοι εργάτες, για να κυβερνήσει όπως ένας νέος κατακτητής του κόσμου.
Το προηγούμενο (παρόν) σύστημα θα καταργηθεί με τον ταχύτατο και πιο αποτελεσματικό τρόπο, εάν οι υποστηρικτές του, τα «κτήνη της ιδιοκτησίας» και η ορδή των οπαδών του αφανιστούν. Επομένως τα πράγματα έχουν ως εξής: Εάν ο λαός δεν τους συντρίψει, θα συντρίψουν αυτοί το λαό, θα πνίξουν την επανάσταση στο αίμα των καλύτερων και θα καρφώσουν τις αλυσίδες της σκλαβιάς πιο σθεναρά από ποτέ. Η επιλογή είναι ανάμεσα στο «σκότωσε» ή «θα σε σκοτώσουν». Επομένως οι σφαγές των εχθρών του λαού πρέπει να καθιερωθούν. Όλες οι ελεύθερες κοινότητες μπαίνουν σε μια επιθετική και αμυντική συμμαχία κατά τη διάρκεια της συνέχισης του αγώνα. Οι επαναστατικές κομμούνες πρέπει να υποκινήσουν την εξέγερση στις παρακείμενες περιοχές. Ο πόλεμος δεν μπορεί να ολοκληρωθεί μέχρι ο εχθρός, το «κτήνος της ιδιοκτησίας», να έχει κυνηγηθεί μέχρι στην τελευταία του κρυψώνα και να έχει καταστραφεί ολοκληρωτικά.
Μέχρι να προχωρήσει η πλήρης αλλαγή των οικονομικών παραγόντων, όλη η γη και τα αποκαλούμενα ακίνητα (με ότι συμπεριλαμβάνουν), όπως και το κινητό κεφάλαιο θα διακηρυχθούν ως ιδιοκτησία των αντίστοιχων κομμούνων. Μέχρι να μπορεί να πραγματοποιηθεί η αρμονική και σχολαστική αναδιοργάνωση της κοινωνίας, η διακήρυξη των ακόλουθων αρχών και μέτρων θα μπορούσε να φέρει κάποια ικανοποίηση.
Κάθε εκκρεμούσα οφειλή είναι υπό εκκαθάριση. Αντικείμενα προσωπικής χρήσης που είτε είναι ενέχυρο, είτε υποθήκη θα επιστρέφονται δωρεάν. Δεν θα πληρώνεται κανένα ενοίκιο. Οι περιφερειακές επιτροπές για την κατοικία, οι οποίες θα συγκαλούνται διαρκώς, θα διαθέτουν καταφύγιο σε αυτούς που είναι άστεγοι ή έχουν ανεπαρκή και ανθυγιεινά διαμερίσματα˙ μετά το μεγάλο καθάρισμα δε θα υπάρχει ανάγκη για επιθυμητά σπίτια.
Έως ότου μπορεί ο καθένας να κάνει την εργασία της αρεσκείας του, η Κομμούνα θα εγγυάται σε όλους τα αναγκαία προς το ζην. Οι επιτροπές προμηθειών θα ρυθμίζουν τη διανομή των κατασχεθέντων αγαθών. Εάν προκύψει έλλειψη σε οτιδήποτε, δηλαδή ακόμα και έλλειψη σε επάρκεια τροφίμων, αυτά πρέπει να ληφθούν με ορθά μέσα. Λήψη τέτοιων πραγμάτων από γειτονικά μεγάλα κτήματα με ένοπλες φάλαγγες αναζήτησης τροφής θα ήταν ο πιο ταχύς τρόπος εξασφάλισης προμηθειών.
Η προετοιμασία των εφοδίων θα γίνει αποτελεσματικά από κοινοτικές (communal) ενώσεις εργατών, οργανωμένες για αυτό τον σκοπό. Η άμεση οργάνωση των εργατών σύμφωνα με τους διαφορετικούς κλάδους του εμπορίου και η άμεση «διάθεση» των εργοστασίων, των μηχανών, των πρώτων υλών, κ.λπ., κ.λπ. σε αυτούς για συνεταιριστική παραγωγή, θα αποτελέσει τη βάση της νέας κοινωνίας.
Η Κομμούνα, τουλάχιστον προς το παρόν, θα μεσολαβεί για να ρυθμίσει την κατανάλωση. Επομένως, κλείνει συμβάσεις με Ενώσεις εργαζομένων, δίνει περιοδικές αυξήσεις σ’ αυτές, κάνει παρεμβάσεις που μπορεί να αφορούν τα σχέδια επάνω στα κοινοτικά είδη που έχουν συλλεχθεί και αποθηκευτεί, και με αυτόν τον τρόπο δίνει το κτύπημα θανάτου στο παλαιό χρηματικό σύστημα.
Καλά σχολεία, παιδικοί σταθμοί, και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να ιδρυθούν χωρίς καθυστέρηση. Η μόρφωση των ενηλίκων, που τώρα πια θα είναι δυνατή, δεν πρέπει να παραμεληθεί ή να αναβληθεί. Η αλήθεια και η γνώση θα διδαχθούν σε όλες τις εκκλησίες, όπου καμία ιερατική επίκληση δεν θα είναι αποδεκτή. Όλα τα τυπογραφεία πρέπει να τεθούν σε λειτουργία για να παραγάγουν βιβλία, έγγραφα και τεύχη εκπαιδευτικής αξίας κατά εκατομμύρια, για να διανεμηθούν παντού, ιδιαίτερα στις περιοχές που δεν έχουν ακόμα απελευθερωθεί από τη δουλεία.
Όλα τα νομικά βιβλία, τα αρχεία δικαστηρίων και αστυνομίας, καταχωρήσεις υποθηκών, ομόλογα και όλα τα αποκαλούμενα «πολύτιμα έγγραφα» πρέπει να καούν. Αυτές οι ενδείξεις χρησιμεύουν στο να δείξουν ότι η περίοδος μετάβασης, που γενικά τρομάζει αυτούς που αλλιώς ασπάζονται ένθερμα μια αναδιοργάνωση της κοινωνίας, γιατί φαντάζει δύσκολη και επίπονη, δεν χρειάζεται να είναι τέτοιας εκνευριστικής φύσεως. Και τώρα ας ρίξουμε μια ματιά στα ιδανικά των φιλοδοξιών μας.
Η ελεύθερη κοινωνία αποτελείται από αυτόνομες, δηλαδή ανεξάρτητες Κομμούνες. Ένα δίκτυο ομοσπονδιών, ως αποτέλεσμα ελευθέρα δημιουργημένων κοινωνικών συμβολαίων, και όχι της εξουσιαστικής κυβέρνησης ή κηδεμονίας, τις περικλείει όλες. Τα κοινά ζητήματα παρακολουθούνται σύμφωνα με την ελεύθερη πρωτοβουλία και την κρίση από τις ενδιαφερόμενες Κομμούνες ή ενώσεις. Ο λαός, χωρίς διάκριση φύλου, συναντιέται συχνά στα πάρκα ή τις κατάλληλες αίθουσες, όχι για να κάνουν νόμους ή για να δεσμεύσουν τα χέρια τους, αλλά προκειμένου να αποφασίσουν, ανάλογα με την περίσταση, πάνω σε ζητήματα δημοσίου ενδιαφέροντος ή για να υποδείξουν αυτούς που θα υλοποιήσουν τις αποφάσεις τους, και θα ακούσουν τις αναφορές τους.
Η εξωτερική εμφάνιση αυτών των Κομμούνων θα είναι εξ ολοκλήρου διαφορετική από αυτή των τωρινών πόλεων και των χωριών. Οι στενοί δρόμοι έχουν εξαφανιστεί, οι κατοικίες-φυλακές γκρεμίζονται και στη θέση τους ευρύχωρα, με όμορφο τρόπο προσαρμοσμένα παλάτια που περιβάλλονται από κήπους και πάρκα, δημιουργούνται, δίνοντας στέγη σε μεγαλύτερες ή μικρότερες κοινότητες που σχηματίζονται λόγω πανομοιότυπων συμφερόντων, αυξάνοντας έτσι τις ανέσεις σε έναν βαθμό όπου κανένας διακανονισμός ατόμων ή οικογενειών δεν θα μπορούσε να φθάσει.
Στην επαρχία ο λαός θα συγκεντρωθεί περισσότερο. Μια αγροτική Κομμούνα με τις ανέσεις της πόλης θα πάρει τη θέση πολλών διαφορετικών χωριών. Τα τώρα πια ενοποιημένα χωριά, η γενική εφαρμογή και η συνεχής βελτίωση των γεωργικών μέσων και των χημικών λιπασμάτων, η ολοένα και μεγαλύτερη τελειοποίηση των τρόπων επικοινωνίας και μεταφοράς, κ.λπ., έχουν απλοποιήσει αυτήν την διαδικασία συγκέντρωσης. Η προηγούμενη αντίθεση μεταξύ πόλης και επαρχίας εξαφανίζεται και οι αρχές της ισότητας κερδίζουν μια από τις σημαντικότερες νίκες τους.
Ιδιοκτησία πλέον δεν υφίσταται. Όλος ο πλούτος ανήκει στο λαό ή τις κοινοτικές ενώσεις. Καθένας, είτε ικανός να εργαστεί είτε όχι μπορεί να λάβει τα αναγκαία, στις ποσότητες που επιθυμεί. Το σύνολο των αναγκών και των ανέσεων που απαιτούνται, ρυθμίζει την ποσότητα παραγωγής.
Ο χρόνος εργασίας για κάθε άτομο περιορίζεται σε μερικές ώρες ανά ημέρα, επειδή όλοι εκείνοι που είναι ικανοί να εργαστούν, ανεξάρτητα από το φύλο, συμμετέχουν στην παραγωγή˙ επειδή άχρηστη, επιβλαβής, ή παρόμοια εργασία δεν θα γίνεται, και επειδή τεχνικά, χημικά, και άλλα βοηθητικά μέσα παραγωγής είναι αρκετά ανεπτυγμένα και εφαρμόζονται παγκοσμίως. Με διαφορά, το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας μπορεί να αφιερωθεί στην απόλαυση της ζωής.
Η μέγιστη ευχαρίστηση θα βρεθεί στην ελεύθερα επιλεγμένη διανοητική απασχόληση. Μερικοί ξοδεύουν τον ελεύθερο χρόνο τους στην υπηρεσία των συνανθρώπων τους και είναι απασχολημένοι για το κοινό όφελος. Άλλοι θα συναντιούνται στις βιβλιοθήκες, όπου επιδίδονται σε λογοτεχνικές αναζητήσεις, ή στη συλλογή υλικού για εκπαιδευτικές διαλέξεις ή απλά για προσωπικές τους μελέτες. Άλλοι πάλι σπεύδουν σε αίθουσες διαλέξεων, ανοιχτές για όλους, κι εκεί μαθαίνουν για την επιστήμη. Ακαδημίες ζωγραφικής, γλυπτικής, μουσικής κ.α. προσφέρουν την ευκαιρία σε αυτούς που θέλουν να ακολουθήσουν το δρόμο των καλών τεχνών.
Οι φίλοι της παιδικής ηλικίας, ειδικά εκείνοι θηλυκού γένους, καταλαμβάνουν θέσεις εκπαίδευσης όπου, υπό την καθοδήγηση των πραγματικών συμβούλων της νεολαίας, βοηθούν στην ανατροφή και την ανάπτυξη κουλτούρας της εκκολαπτόμενης γενιάς. Η διδασκαλία θα γίνεται σε καλά αεριζόμενα, φωτιζόμενα δωμάτια, και κατά τη διάρκεια της καλοκαιρίας, στον καθαρό αέρα. Και προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση ανάπτυξη πνεύματος και σώματος, θα εφαρμόζονται το εύθυμο παιχνίδι, η γυμναστική και η εργασία όπου θα εναλλάσσεται η χρήση του μυαλού.
Τα θέατρα και οι αίθουσες συναυλιών θα προσφέρουν ελεύθερα θέσεις σε όλους. Οι αναγκαστικοί γάμοι και τα προξενιά θα είναι πλέον άγνωστα. Η ανθρωπότητα έχει επιστρέψει στη φυσική της κατάσταση και η αγάπη βασιλεύει ανεμπόδιστα. Η κακία και το έγκλημα έχουν εξαφανιστεί μαζί με τις πραγματικές τους αιτίες, την ιδιοκτησία των λίγων και την αθλιότητα των πολλών. Οι ασθένειες παύουν σε μεγάλο βαθμό να εμφανίζονται επειδή η κακή στέγαση, τα δολοφονικά εργαστήρια, τα μολυσμένα τρόφιμα και ποτά, η υπερπροσπάθεια, έχουν γίνει πράγματα άγνωστα.
Ο άνθρωπος μπορεί επιτέλους να απολαύσει τη ζωή. Το «ΚΤΗΝΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ» δεν υπάρχει πια!!!
