Η συνέντευξη έγινε από αντιπρόσωπο της Columna Negra (CN) έπειτα από μια συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην πόλη Monza της Ιταλίας στις 24-25 Νοέμβρη 2012˙ μία στιγμή που γίνονταν συζητήσεις που αφορούν την τρέχουσα καταστολή σε παγκόσμιο επίπεδο και την κατάσταση των Μαπούτσε, μεταξύ άλλων. Η πρώτη ανταλλαγή ιδεών με τον Αλφρέντο Μαρία Μπονάννο (AMB) μετατράπηκε σε αυτό που θα διαβάσετε παρακάτω.
CN: Λαμβάνοντας υπόψη τα σενάρια της κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο, τα οποία χαρακτηρίζονται από τη μαζική απονομιμοποίηση των παραδοσιακών πολιτικών μοντέλων, την οικονομική και κοινωνική αποσταθεροποίηση, οι άνθρωποι πλέον ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας σε Ελλάδα και Ισπανία, κλπ, πώς μπορούμε να κατανοήσουμε την εμφάνιση εξεγερσιακών πρακτικών που έθεσες από τα τέλη του ’70 μέχρι τα μέσα του ’90, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές μεταξύ της παρούσας στιγμής και του πλαισίου στο οποίο αυτές οι ιδέες αυτές αναπτύχθηκαν;
ΑΜΒ: Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες για το διεθνές κεφάλαιο στην προσπάθεια του να αναδιαρθρώσει τη δική του καταπιεστική και παραγωγική δομή. Η κατάσταση αυτή, που προηγήθηκε για κάποια χρόνια, προέρχεται από την λεγόμενη «κρίση» αλλά δεν αναφέρεται στην κρίση με την έννοια της ριζικής αντίφασης η οποία αναγγέλει το πέρασμα από μια κατάσταση η οποία μπορεί να γίνει αφόρητη για το μέλλον της καπιταλιστικής διαχείρισης. Δεν υπάρχει τίποτα σε αυτές τις περιοδικές ασθένειες της κυριαρχίας που μπορεί να οδηγήσει με τρόπο καθοριστικό σε μία πιθανώς αφόρητη (και συνεπώς επαναστατική) κατάσταση. Για να ξεκινήσουν να υπάρχουν στοιχεία επαναστατικής αίσθησης (σοβαρές δυσκολίες στην ανάκτηση και τον έλεγχο από το διεθνές κεφάλαιο) απαιτείται η ενεργή μας συμμετοχή, και εδώ είναι που η αληθινή και η πραγματική εξεγερσιακή παρέμβαση είναι απαραίτητη.
Οι εμπειρίες της δεκαετίας του ’70, μέχρι το τέλος τουλάχιστον της δεκαετίας του ’90, αποδεικνύουν ότι τα σχέδια εξεγερσιακής φύσης (όπως επιθέσεις έναντι των υπευθύνων για οποιαδήποτε δομή του κεφαλαίου, σαμποτάζ της παραγωγής, αποχή από την πολιτική και την παραγωγή, απαλλοτρίωση, επανοικειοποίηση του δικού μας χρόνου, κλπ.) μπορούν να συμβάλουν στην γονιμοποίηση του εδάφους στο οποίο μπορούμε να προχωρήσουμε προς την πραγματική και αληθινή εξέγερση, είτε πρόκειται για την υλοποίηση μιας σειράς επιθέσεων μεγάλης κλίμακας που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ορατή μεταμόρφωση (πολιτικά ανακτημένη με τη μορφή των τροποποιημένων διαδικασιών στη δομή της κυριαρχίας), είτε πρόκειται για λιγότερο ορατές αλλά ισχυρότερων και πιο αποτελεσματικών μετασχηματισμών, δηλαδή πρακτικά σχέδια που συμβάλλουν στην μορφοποίηση αυτού που έχουμε ονομάσει “εξεγερτικό σχέδιο.”
CN: Σύμφωνα με διάφορες αναλύσεις, η παρούσα κρίση εμφανίζεται ως έκφραση μιας γενικευμένης καταστροφής η οποία γίνεται ορατή, μεταξύ άλλων, με την απροκάλυπτη εγκατάλειψη του δημοκρατικού προσωπείου από πολλά κράτη, καθώς και με την ανοιχτή στρατιωτικοποίηση της καταστολής. Υπό το πρίσμα αυτό, με ποιον τρόπο μπορούν οι πρακτικές του εξεγερσιακού αναρχισμού να συμβάλλουν στην αντίσταση και τη γενίκευση των συνθηκών ρήξης έτσι που να λογίζεται πως το σενάριο, της εκκολαπτόμενης εκδήλωσης του Κοινωνικού Πολέμου, είναι με την πλευρά των εκμεταλλευόμενων;
AMB: Όχι οποιαδήποτε γενική καταστροφή, τουλάχιστον κατά τη γνώμη μου. Είναι θέμα δυσκολιών˙ το κεφαλαίο πειραματίζεται σε κατασταλτικό και παραγωγικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων μερικών κερδοσκοπικών οικονομικών διαδικασιών που έχουν καθοριστεί και οι οποίες είναι αποδεδειγμένα εντελώς ανίκανες να εγγυηθούν μεγαλύτερη ασφάλεια και μεγαλύτερα κέρδη. Η βασική δομή οικονομικής παραγωγής παραμένει σχετικά εκτός των καταστροφών που προκλήθηκαν από την κερδοσκοπία, και το κεφάλαιο χρησιμοποιώντας το ως κάλυψη, προβαίνει σε μείωση της σπατάλης, μείωση του κόστους παραγωγής, στην απαλλαγή από μερικούς λιγότερο ελπιδοφόρους παραγωγικούς κοινωνικούς τομείς και προτίθεται να τα πράξει διαδοχικά. Γι ‘αυτό έπρεπε βίαια να αποκτήσει μεγαλύτερο κατασταλτικό αστυνομικό δυναμικό, καλύτερες και πιο αποτελεσματικές μεθόδους ελέγχου, και με λίγα λόγια, σε ένα τέτοιο στάδιο στρατιωτικής προετοιμασίας για μια πιθανή μεταβατική φάση του Εμφυλίου Πολέμου.
Αυτό που το σημερινό καταπιεστικό και παραγωγικό σχέδιο προσπαθεί να επιτύχει οριστικά είναι απλά μια αναδιάρθρωση σε όλα τα επίπεδα για να εγγυηθεί τα κέρδη που βασίζονται σε μεγάλους ξένους επενδυτές και την απρόσκοπτη εκμετάλλευση, η οποία ήταν ανέκαθεν ο στόχος αυτών των σχεδίων. Είναι καθήκον μας να παρέμβουμε στη σύγκρουση με τη μεγαλύτερη δυνατή αποφασιστικότητα, να επιδιώξουμε την καταπολέμηση αυτής της διαδικασίας. Τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας είναι τα εξεγερσιακά: επίθεση, οργανωτική αυτονομία των ελάχιστων δομών βάσης, το άτυπο αυτών των οργανωτικών δομών, η καταστροφή του εχθρού, και η γενικευμένη αυτο-οργάνωση.
CN: Άλλος ένας σημαντικός παράγοντας που έχει προκύψει κατά το πρόσφατο παρελθόν είναι η ενδυνάμωση της έννοιας του πολίτου η οποία έχει ενδυναμώσει αριστερίστικες θέσεις οι οποίες κατά κύριο λόγο αιτιολογούνται από την αυξημένη επισφάλεια (precarity) της ζωής του, ως μέσο άμυνας ενάντια στις μεγάλες επιχειρήσεις υποβοηθώντας στον περιορισμό της εξάπλωσης της ανταγωνιστικής δυναμικής. Υπό το πρίσμα αυτό, ποιες είναι οι δυνατότητες που μπορούν να ανοίξουν οι αναρχικές πρακτικές δράσης για τον περιορισμό αυτής της πολιτικής ώθησης; Και, από την άλλη, πώς πιστεύετε ότι μπορούμε από τα χαρακώματα του ανταγωνισμού, να ξεφύγουμε από τη γωνία που έχουμε μπει από τους περί «πολίτου-ισμούς» (1) , και να πάμε τους εαυτούς μας πέρα τη θέση «αριστερά της αριστεράς»;
AMB: Οποιαδήποτε συγκαλυμμένη μορφή αλλαγής, όπως είναι αυτή περί «πολίτου», αργά ή γρήγορα δείχνει το αληθινό της πρόσωπο και ξεσκεπάζεται από τα γεγονότα. Αυτό οφείλεται στις έμμεσες συνεργασίες με την εξουσία, από εκείνους που φοβούνται το χειρότερο˙ έτσι προσαρμόζονται για να «κατακτήσουν» μια απλή επιμήκυνση της αλυσίδας τους. Μεγάλες αναλύσεις δεν χρειάζονται για να υποδείξουν τι πρέπει να γίνει εναντία στα τσιράκια του κεφαλαίου. Αντ’ αυτού θα πρέπει να δεσμευτούμε για μια επίθεση ανάλογη με τις δυνάμεις μας, χωρίς να αναζητούμε πιθανούς συμβιβασμούς με πολιτικές δυνάμεις που δεν ανήκουν σε μας και που σήμερα αποτελούν την τελευταία γραμμή επίθεσης του κεφαλαίου˙ αυτή που ίσως είναι η πιο αποτελεσματική στην ανάρρωση του.
Το εξεγερσιακό σχέδιο – αναγνωρισμένο σε άτυπη οργάνωση βάσης και η καταστροφική επίθεση ενάντια σε κάθε σχέδιο καταπίεσης – χρειάζεται αναμφίβολα κάποιες ιδέες, πιο λεπτομερείς πληροφορίες και γνώσεις που διαφέρουν σε σχέση με τις διάφορες γεωγραφικές καταστάσεις που παρουσιάζονται, αλλά δεν μπορούν να απομακρυνθούν από τις κατευθυντήριες αρχές: επίθεση, αυτονομία, ανεπισημότητα-ατυπικότητα, αυτοδιαχείριση.
CN: Κατανοώντας ότι η ουσία της αναρχικής κριτικής είναι ο προβληματισμός επάνω στο Κράτος, ποια πιστεύετε ότι είναι τα σημεία αμφισβήτισης και αντιμετώπισης της αντικρατικής κριτικής που να ευνοεί την παρούσα ανάπτυξη των αναρχικών πρακτικών;
ΑΜΒ: Οι αναρχικοί είναι προφανώς αντικρατιστές. Η αναρχική κριτική είναι προσανατολισμένη στον αφανισμό του Κράτους, παρόλο που η πρακτική δεν περιορίζεται στην αναμονή εώς ότου το Κράτος να βρεθεί σε δυσμενή θέση για να κατέβει κάποιος στο δρόμο να παλέψει με απτό τρόπο για να δώσει την τελευταία σπρωξιά.
Οι αναρχικοί είναι σχεδόν πάντα παρόντες στους ενδιάμεσους αγώνες, ή ίσως συγκεντρωμένοι στα τοπικά προβλήματα των ανθρώπων σε γεωγραφικά καθορισμένα μέρη. Οι αγώνες αυτοί επιδιώκουν να μειώσουν την καταπίεση που επιβαρύνει ένα μικρό μέρος του πληθυσμού ενός γεωγραφικού χώρου, αλλά έχει μεγάλη σημασία για όλους τους εκμεταλλευόμενους γενικότερα εάν κριθεί πως εστιάζουν σωστά από την άποψη του εξεγεσιακού σχεδίου και των μεθόδων του.
CN: Οι προτάσεις άτυπης δράσης προκύπτουν ως μία αναζήτηση για περισσότερες άμεσες μορφές επίθεσης. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και στη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 με την υπόθεση “Marini” το κράτος προέβη σε μία εξακρίβωση των άτυπων πρακτικών (είτε διαμορφώνοντας είτε διεισδύοντας), οδηγώντας στην σημερινή δίκη της FAI-IRF και την «υπόθεση βόμβες» στη Χιλή. Υπό αυτό το πρίσμα, και σύμφωνα με την εμπειρία σου, ποια στοιχεία της πρότασης και των πρακτικών ατυπικότητας θα πρέπει να αναθεωρηθούν;
ΑΜΒ: Το Κράτος έχει δουλέψει σχεδόν 20 χρόνια με συγκεκριμένο τρόπο (ως ένα σημείο) για να εστιάσει στις άτυπες οργανώσεις βάσης και την εξεγερσιακή μέθοδο. Πράγματι, η εξουσία δεν έχει επαρκή μέσα για να προβλέψει όλες τις άτυπες πρωτοβουλίες λόγω της τεράστιας δημιουργικής δυνατότητας των τελευταίων. Όταν η επίθεση γίνεται με βάση τα άτυπα οργανωτικά χαρακτηριστικά, ή με ένα τρόπο όπου διασκορπίζεται στην επικράτεια (ελεύθερη από οποιαδήποτε πολιτική μόλυνση) κατευθυνόμενη να διαλύσει μικρούς (συνεπώς όχι λιγότερο σημαντικούς) στόχους˙ με άλλα λόγια, όταν αποφεύγουμε τη συγκέντρωση σε ένα και μοναδικό στόχο, ή σε λίγους ορατούς και εξειδικευμένους στόχους, (η πράξη) δε μπορεί να σταματήσει εύκολα.
Πρέπει να δοθεί προσοχή στην επιλογή αυτών των στόχων˙ δεν πρέπει να αφήσουμε τους εαυτούς μας να ξελογιαστούν από τους απίστευτα ορατούς στόχους (μου έρχονται στο μυαλό οι συνεχείς επιθέσεις που κάνουν οι σύντροφοι στην Ελλάδα ενάντια στο κοινοβούλιο της χώρας) οι οποίοι είναι συνεπώς πιο προστατευμένοι και στην τελική είναι μικρότερης σημασίας. Η μελέτη των στόχων αντιστοιχεί στη γνώση του εδάφους, καθώς και στην ανάλυση της σχέσης που προκύπτει μεταξύ τοπικού και διεθνούς κεφαλαίου. Ένα μεγάλο μέρος της γνώσης είναι πλέον εύκολο να το βρεις (αρκεί να σκεφτείς τι μπορεί να βρεθεί στο διαδίκτυο) αλλά ένα άλλο μέρος είναι πιο δύσκολο και απαιτεί πραγματικά βαθιά μελέτη.
CN: Στο πλαίσιο των εθνικό-απελευθερωτικών αγώνων και σε σχέση με τα αναρχικά κινήματα, ιδιαίτερα με το λαό των Μαπούτσε της Χιλής, λάβαμε υπόψη την ανάλυση και τις προτάσεις σου γραμμένες το 1976 στο «Αναρχισμός και Εθνική Απελευθέρωση» (Anarchism and National Liberation.). Στην υπόθεση των Μαπούτσε, από τη δεκαετία του ’90, δύο αρχικοί ανταγωνιστικοί τρόποι σκέψης αντιμετώπισαν ο ένας τον άλλον. Ο πρώτος ο οποίος περιέχει νέες γενιές των Μαπούτσε με αντικαπιταλιστικές πολιτικές θέσεις, όπως την πολιτικο-οικονομική και πολιτιστική ανοικοδόμηση (που είναι αυτόνομες) που σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούν την ένταξη στο Χιλιανό Κράτος. Το πολιτικό τους όραμα ξεπερνά τα σύνορα της περιοχής τους αναγνωρίζοντας τους άλλους λαούς της Χιλιανής περιοχής, και του κόσμου, ως εκμεταλλευόμενα αδέρφια και αδερφές, μαθαίνοντας και στέκοντας αλληλέγγυοι με τις εμπειρίες του αγώνα. Ο δεύτερος, ομάδες των Μαπούτσε οι οποίες προτείνουν πολιτική εκπροσώπηση μέσα στο Κράτος, είναι υπέρ της συγκρότησης εθνικιστικών κομμάτων των Μαπούτσε και τη θεσμική αναγνώριση, και περιθωριοποιούν τους πραγματικούς αγώνες της αυτόνομης αντίστασης των Μαπούτσε ως απλές μειονοτικές ομάδες, λόγω της άρνησης τους να συμμορφωθούν ή να ταυτιστούν τόσο με την αριστερά των Μαπούτσε όσο και με τους Μαπούτσε σοσιαλδημοκράτες.
Κατανοώντας αυτό το νέο πλαίσιο, κομματικοποιημένων ανταρτών Μαπούτσε, μια κατάσταση η οποία έχει εμφανιστεί σε άλλα εθνικο-απελευθερωτικά κινήματα ανά τον κόσμο, αλλά στη Χιλή αποτελούν πρόσφατο φαινόμενο, μετά τη δικτατορία του Πινοσέτ- είναι η δημοκρατία. Τι μπορείς να μας πεις ή να προτείνεις από τις γνώσεις και την εμπειρία σου γύρω από την απελευθέρωση στην εποχή μας? Ποιες ιδέες θα μπορούσαμε να θέττουμε στην προτασή μας για τον αντικαπιταλιστικό αγώνα (διεθνιστικό και των Μαπούτσε) για τη στήριξη και την υπεράσπιση μερικών αδελφικών, σε τρόπο σκέψης, κοινοτήτων Μαπούτσε;
AMB: Ο αγώνας για την Εθνική Απελευθέρωση θεωρούταν πάντα από αναρχική οπτική ως σταδιακός, εσφαλμένος, ενδιάμεσος αγώνας. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, συμβαίνει και σήμερα με τον αγώνα των Μαπούτσε. Καμία θέση πολιτικού συμβιβασμού δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτή, πέρα από αυτή της ριζικής και ολικής απελευθέρωσης από το Χιλιανό Κράτος. Είναι θέμα μιας θέσης που στη θεωρία είναι πολύ απλή, αλλά στην πράξη παρουσιάζει πολλές δυσκολίες από τη στιγμή που δεν γίνεται άμεσα αποδεκτή, χωρίς αντίρρηση, από πολλές δυνάμεις οι οποίες χάβουν τη ψευδαίσθηση της συνεργαζόμενης δύναμης εντός ορισμένων ορίων με τις Χιλιανές προοδευτικές αριστερές δυνάμεις, οι οποίες αργότερα αποστασιοποιούνται περισσότερο και με αυτό τον τρόπο προσανατολίζονταν πάντα. Είναι ζήτημα καθαρά ποσοτικής ψευδαίσθησης, η οποία είναι, ότι σκέφτονται να φέρουν όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο στην πλευρά τους προκειμένου να ασκήσουν αποτελεσματική πίεση στο Χιλιανό Κράτος. Βασικά, το μονοπάτι αυτό δεν έχει έξοδο, και η Ιρλανδική υπόθεση, και πολλά Αφρικανικά παραδείγματα μπορούν να το μαρτυρήσουν.
Σήμερα, οι Λαοί των Μαπούτσε βρίσκονται σε πολύ καθορισμένες συνθήκες. Μπορούν να κατανοήσουν ότι η μοναδική επιλογή που τους απομένει είναι ο ξεκάθαρος αγώνας ενάντια στο Χιλιανό αλλά και σε όλα τα Κράτη. Εκτός από τη δημιουργία μιας μη κρατικής οντότητας των Μαπούτσε στο εγγύς μέλλον, ελεύθεροι από τη Χιλιανή ηγεμονία, μπορούν να προκύψουν πολλές πιθανότητες απελευθέρωσης, αλλά επίσης κάποιες πιθανότητες για μία νέα, μικρότερη αλλά το ίδιο καταπιεστική, κρατική μορφή. Μην φοβάστε αφού το (άφοβο) πεπρωμένο των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων συνήθως είναι αυτό. Μπορεί να γυρίσει κάποιος για να ξεκινήσει τον αγώνα από εκεί που σταμάτησε, χωρίς φόβο και πολιτικές αντιφάσεις.
Σε κάθε περίπτωση προς το παρόν δεν είναι τόσο σημαντικό το ερώτημα του τι θα γίνει μετά την «απελευθέρωση», αλλά είναι σημαντικό το τι πρέπει να γίνει σήμερα, πριν την «απελευθέρωση». Και το τι πρέπει να γίνει σήμερα ανταποκρίνεται ακριβώς στον εξεγερσιακό αναρχικό αγώνα ενάντια στο Χιλιανό Κράτος.
Μετάφραση από πηγές στα αγγλικά και ισπανικά.
Μπορείτε να το κατεβάσετε με ελληνικούς υπότιτλους το ντοκιμαντέρ “The Chicago Conspiracy” και μια μπροσούρα για το ελευθεριακό κίνημα της Χιλής, την ιστορία της φυλής των Μαπούτσε, τις ένοπλες οργανώσεις κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Πινοσέτ και τον σημερινό κοινωνικό πόλεμο, από εδώ.
______________________________________________________________
Σημείωση:
1) Στο πρωτότυπο «ciudadanismo» και στη μετάφραση «citizenism». Μ’ αυτό τον όρο που πρωτοεμφανίζεται εννοείται η επίκληση της αριστεράς στα δικαιώματα του πολίτη, μέσα από θεσμικά πλαίσια. Πιο κάτω γίνεται κατανοητό. Εδώ το παραθέτουμε περί «πολίτου-ισμούς».
